Potamya (Güneysu) Merkez cami imamı Hacı Sabit Civelek “Şayet babanız başına şapka taksa katli vaciptir onu vuracaksın ve annen dul ise onu da sırtına alıp getireceksin” diyerek[1] isyanın öncülüğünü yapmış[2], dini taassuptan çok geleneksel Laz kıyafetinden başka şekilde giyinmek istemeyen kalabalık kasaba meydanında toplanarak Rize merkezine doğru yola çıkmıştır.
Rize valisi Hurşit Bey’in durumu telgrafla Ankara’ya bildirmesi üzerine Hamidiye kruvazörü Rize önlerine gelerek dağları topa tutmuş böylece hem henüz Rize’ye varamamış olan isyancılara hem de kent merkezinden isyana destek verme ihtimali olanlara gözdağı vermek istenmiştir. Çoğu kendiliğinden teslim olan[3] 80-100 kişilik kalabalık hemen İstiklal Mahkemesi’ne çıkarılmış ve Takrir-i Sükûn kanunu doğrultusunda yargılanırken kendi adını bile okuma-yazmaktan aciz 8 tanesinin doğru düzgün savunma hakkı tanınmadan idamına[4] onlarcasının ise Sinop ve Adana cezaevlerinde hapsine karar verilmiştir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınevi. Ankara, 2016
